Stres, travma ve ruhsal bozukluklar üzere faktörlerin ruminasyonu tetikleyebileceğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Kronik hastalıklar, ailede ruhsal bozukluk hikayesi, cinsiyet ve yaş üzere kişisel özellikler de tetikleyici faktörler ortasında sayılabilir.” dedi. Tedavi sürecinde bilişsel davranışçı terapi ve mindfulness üzere yaklaşımların tesirli olabileceğini lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, ruminasyondan kurtulmak için dikkat dağıtıcı aktiviteler, hobiler, niyetleri yazıya dökme ve profesyonel takviye alınması üzere tekliflerde bulundu.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, zihinsel geviş getirme olarak da isimlendirilen ruminasyon hakkında bilgi verdi.
Bazı tetikleyici faktörler tetikleyici olabilir…
İngilizceden lisanımıza geçmiş olan ruminasyon tabirinin, geviş getirme manası taşıdığını söz eden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Psikolojide ise çok düşünme manasındaki ruminasyon, zihinde daima olarak olumsuz, kaygılı yahut üzücü fikirlerin tekrarlanmasıdır. Bu kanılar kişinin yaşadığı olaylarla ilgili olabilir, örneğin geçmişteki bir yanılgı, gelecekteki bir dehşet yahut şu anki bir sorun.” dedi.
Ruminasyonun, kişinin duygusal durumunu, sorun çözme maharetini ve hayat kalitesini olumsuz etkileyebileceğini aktaran Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Ruminasyonun nedenleri tam olarak bilinmiyor. Lakin birtakım faktörlerin tetikleyici olabileceği düşünülüyor. Gerilim, travma, depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, travma sonrası gerilim bozukluğu, yeme bozukluğu üzere ruhsal meseleler, kronik hastalıklar, ailede ruhsal bozukluk hikayesi, cinsiyet ve yaş üzere ferdi özellikler tetikleyici faktörler ortasında sayılabilir.” formunda konuştu.
Ruminasyonun belirtileri ve tedavi seçenekleri…
Ruminasyon belirtilerine değinen Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, bu belirtileri şöyle sıraladı:
“Geçmişte yaşanan olumsuz olayları sık sık hatırlama ve üzerine düşünme, gelecekle ilgili tasa ve endişe duyma, şimdiki durumdan mutlu olmama ve pişmanlık hissetme, kendini suçlama, eleştirme yahut bedelsiz görme, olumsuz hisleri bastırmaya çalışma, dikkat dağıtıcı aktivitelere ilgi kaybetme, toplumsal ilgilerden uzaklaşma, kararsızlık ve erteleme, uyku ve iştah meseleleri ruminasyonu işaret edebilir.”
Ruminasyon tedavisi için ise ekseriyetle psikoterapi sistemleri kullanıldığını aktaran Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, kişinin ruminatif fikir kalıplarını fark etmesini ve değiştirmesini sağlamak, olumsuz hislerle baş etme yollarını öğretmek, kişinin kendine olan inancını ve hayat doyumunu arttırmak emeliyle, bilişsel davranışçı terapi, kabul ve kararlılık terapisi, şema terapisi, mindfulness temelli terapi üzere yaklaşımlar kullanıldığını söyledi.
Ruminasyondan kurtulmak kolay değil, lakin imkânsız da değil
Geçmişte yaşanan olumsuz olayları, hisleri yahut kanıları daima olarak tekrar etmenin kişiyi depresyona, anksiyeteye, öfkeye, gerilime ve öteki ruhsal problemlere sürükleyebileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Ruminasyon, bir tahlil sunmaz, yalnızca sıkıntıların daha da ağırlaşmasına neden olur.” dedi.
Ruminasyondan kurtulmak için tekliflerde bulunan Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, sözlerini şöyle tamamladı:
“Ruminasyon yaptığınız anda farkında olmaya çalışın. Kendinize ‘Bu fikir bana ne yarar sağlıyor?’ diye sorun. Fikirlerinizi değiştirmek için öbür bir şeye odaklanın yahut dikkatinizi dağıtın.
Ruminasyon yapmak için kendinize belli bir vakit dilimi ayırın. Örneğin, günde yarım saat kadar ruminasyon yapacağınıza karar verin ve bunun dışındaki vakitlerde ruminasyon yapmamak için kendinizi frenleyin. Bu süreyi giderek azaltın ve sonunda ruminasyonu büsbütün bırakın.
Düşüncelerinizi kâğıda dökün. Ruminasyon yaptığınız bahisleri yazarak onları somutlaştırabilir ve daha objektif bir biçimde değerlendirebilirsiniz. Yazdıklarınızı okuyun ve gerçekçi olup olmadıklarını sorgulayın. Daha sonra kâğıdı yırtabilir yahut yakabilirsiniz.
Hobiler edinin yahut rahatlatıcı aktiviteler yapın. Ruminasyondan kurtulmanın en güzel yollarından biri de zihninizi meşgul edecek ve size keyif verecek şeylerle ilgilenmektir. Spor yapmak, kitap okumak, müzik dinlemek, fotoğraf yapmak üzere hobileriniz olsun ve bunlara vakit ayırın.
Sosyalleşin ve dayanak alın. Ruminasyon yalnızlıkla beslenen bir durumdur. Bu nedenle, sevdiklerinizle vakit geçirmek, onlarla konuşmak ve hislerinizi paylaşmak size uygun gelebilir. Ayrıyeten profesyonel bir yardım almak da ruminasyonu yenmenizde tesirli olabilir. Bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmek, size yeni bakış açıları ve baş etme stratejileri sunabilir.
Ruminasyondan kurtulmak kolay bir iş değildir, fakat imkânsız da değildir. Kendinize itimadın ve hayatınızda olumlu değişiklikler yapmaya çalışın. Unutmayın, geçmişi değiştiremezsiniz, lakin geleceği şekillendirebilirsiniz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
