Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Ertuğ Öner ve Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş’ın araştırmacı olarak yer aldığı, yürütücülüğünü İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Coğrafya Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Rifat İlhan’ın üstlendiği “Pamphylia Bölgesi Antik Limanlarının (Perge, Aspendos, Side) Orta ve Geç Holosen’deki Kıyı Çizgisi Değişmelerinin Çoklu Tahlil Teknikleri ile Belirlenmesi” isimli proje TÜBİTAK 1001- Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında dayanak almaya hak kazandı. Proje ile Antalya Ovası, Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin palecoğrafya ve jeoarkeolojik özellikleri belirlenerek, bölgeye arkeoloji ve turizm açısından katkı sağlanması amaçlanıyor.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje grubunu makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak, “Oluşturduğumuz bilim ekosisteminin bir yansıması olarak akademisyenlerimizin projeleri, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye devam ediyor. Bölge turizmine katkı sağlayacak ve TÜBİTAK tarafından kabul gören projeyi hayata geçiren hocalarımızı tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Ertuğ Öner, “Küresel ölçekte iklim değişmeleri, bilhassa okyanus ve deniz düzeylerinin değişiminde tesirli olmuştur. Son Buzul Maksimumunda (20 bin yıl önce) katı halde tutulan su kütleleri nedeniyle dünya denizlerinin ortalama düzeyi günümüze oranla -130 metre kadar alçaktaydı. Sonrasında iklimde sıcaklık artışına bağlı buzulların erimesiyle denizlerin düzeyi süratle yükselmiş, günümüzden 6 bin yıl evvel bugünkü düzeyine ulaşmıştır. Deniz düzeyinde meydana gelen bu değişmeler kıyı çizgilerini doğal olarak etkilemiştir. Alçak kıyılarda koy ve körfezler meydana gelmiştir. Bunun yanında mahallî olarak bilhassa tektonik hareketler tesiriyle izafi deniz düzeyi değişmeleri gözlenmiştir. Deniz düzeyi yükselmesinin sona ermesini izleyen son 6 bin yılda ise akarsu biriktirme aktiflikleri ön plana geçerek bu sığ deniz kısımları giderek dolmaya başlamıştır. Holosen’de (yaklaşık son 12 bin yıldan günümüze kadar olan dönem) meydana gelen bu değişmeler, Neolitik devirle birlikte yerleşen insan faaliyetlerini değerli ölçüde etkilemiştir” diye konuştu.
“Bölgenin Holosen’deki gelişim süreçleri araştırılacak”
2023 yılında yürütülen ön çalışmalarda, alüvyal düzlüklerde delgi sondajlar yapıldığını söyleyen Prof. Dr. Öner, “Ülkemizin güney kıyılarında yer alan Antalya Ovasındaki Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin Holosen’de meydana gelen doğal etraf ve kıyı çizgisi değişmelerinin ortaya konması ve bu antik kentlerin liman yerlerinin belirlenmesi gayesiyle 2023 yılının Temmuz–Ağustos aylarında yürüttüğümüz ön çalışmalarda, Perge Antik Kenti etrafını oluşturan Aksu Çayı; Aspendos Antik Kenti etrafını oluşturan Köprüçay vadilerinin aşağı kısımlarındaki alüvyal düzlüklerde delgi sondajlar yapıldı. Sondajlarla alınan detritik sedimanların laboratuvar tahlilleriyle denizin Holosen’de daha da içeriye sokulduğu belirlendi. Bu projeyle birlikte Side Antik Kenti ve Manavgat Çayı vadisinin aşağı kısmı de çalışma alanımıza eklenerek bölgedeki alüvyal alanlarda yeni delgi sondajlar yapılacak. Bu yörelerdeki alüvyal jeomorfoloji araştırmalarımızla birlikte sondajlardan alınan sediman örneklerinin granülometrik, paleontolojik ve palinolojik tahlilleri ile ortam özellikleri ve ortam değişmeleri belirlenecek. Polen tahlilleri hem doğal hem de kültür bitkilerinin Holosen’deki değişimi hakkında bilgi verecek. Buna nazaran Antalya Ovasının paleovejetasyon özellikleri belirlenecek. Tüm dataların kıymetlendirilmesi ile Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin palecoğrafya ve jeoarkeolojik özellikleri belirlenerek, antik limanların muhtemel pozisyonları hakkında tespitler yapılacak. Bunlarla birlikte bölgede var olan doğal kaynaklar, karstlaşma ve travertenler araştırılarak oluşum süreçleri ile yöredeki insan faaliyetleri üzerindeki tesirleri yorumlanacak” diye konuştu.
Doç. Dr. Rıfat İlhan’ın yürütücülüğünü yaptığı proje takımında; Ege Üniversitesi Coğrafya Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Ertuğ Öner, Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Coğrafya Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Serdar Vardar, İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Bilgin yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
